Neft qiymətlərinin ucuzlaşması, qarşıdakı illərdə karbohidrogen ehtiyatlarına olan ümidlərin azalması dünyanın böyük neft şirkətlərini bizneslərini dəyişməyə vadar edib.
Hətta bir sıra məhşur şirkətlərinin artıq bu dəyişikliyi etdiyi bildirilir. Artıq neft erasının bitdiyi vurğulanır. Üz tutulan sahələrdən biri isə alternativ enerji istehsalıdır. Analitiklər bildiriblər ki, 2019-cu ildə BP-nin gündəlik neft-qaz hasilatı 2,6 milyon barel olduğu halda 2030-cu il üçün illik hədəf 1,5 milyona endirilib. Ötən il 2,5 QVt bərpa olunan enerji istehsal edən şirkətin 2030-a olan planları isə dəfələrlə yüksək 50 QVt-dır.
«Chevron» kimi konservativ şirkətin də bu gün bərpa olunan mənbələrdən enerji istehsalına milyardlar yatırdığı bildirilir.
FED.az-ın məlumatına görə əvvəllər BP-də çalışmış biznes strategiya üzrə məsləhətçi Atul Arya bildirib ki, «Yaşıl enerji»yə keçidin ən maraqlı səbəblərindən biri isə bu sahədəki sabitlikdir. Son 12 ildə neftin bazar qiymətlərinin 148 dollardan mənfi 42 dollaradək dəyişməsini görmüş neft şirkətləri üçün bura əsl «cənnət» ola bilər. «Yaşıl enerji»də qiymət oynaması neftdən daha aşağıdır və burada sabitlik daha böyükdür. Amma buna vaxt lazımdır. Hələlik isə neft şirktləri bu sahədən günəş və külək enerjisi ilə müqayisədə daha çox pul qazana bilirlər. İri şirkətlər qarşıdakı 10-20 il ərzində də neftdən asılı olacaqlar. Bu ən azı ona görə lazımdır ki, alternativ enerjiyə yatırmaq üçün kifayət qədər pul toplaya bilsinlər”.
Azərbaycanda alternativ enerji istehsalının vəziyyəti necədir? Alternativ enerji istehsalının genişləndirilməsi üçün nə qədər zaman və vəsait lazımdır? Hesablama aparılırmı?
Energetika nazirinin müşaviri, Nazirliyin mətbuat katibi Zəminə Əliyeva Cebhe.info-ya açıqlamasında bildirib ki, bərpa olunan enerji sahəsinin inkişafı hazırda enerji siyasətinin əsas prioritetlərindən biridir. Bu məqsədlə 2030-cu ilədək külək və günəş enerjisi hesabına 1500 MVt-lıq yeni layihələrin reallaşdırılması ilə elektrik enerjisinin istehsal gücündə bərpa olunan enerji mənbələrinin payını 30%-ə çatdırmaq planlaşdırılır:
“Bu istiqamətdə yanvarda Energetika Nazirliyi ilə Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının “ACWA Power” və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Masdar” şirkətləri arasında İcra müqavilələri imzalanıb. Müqavilələrə uyğun olaraq mövcud tariflər çərçivəsində “ACWA Power” şirkəti ilə 240 MVt gücündə külək, “Masdar” şirkəti ilə isə 200 MVt gücündə günəş stansiyalarının tikintisi ilə bağlı pilot layihələr icra olunmaqla ümumilikdə təxminən, illik 1.4 mlrd. kVt•st elektrik enerjisinin istehsalı proqnozlaşdırılır. Bu layihələrə ümümilikdə təxminən 400 milyon ABŞ dolları məbləğində investisiya qoyulması nəzərdə tutulur. Yəni bu layihələrə dövlət vəsaiti yatırılmayacaq.
Bu layihələrin icrası nəticəsində 315 mln. m3 təbii qaza qənaət edilməsi və 680 000 tona yaxın karbon qazı tullantısının qarşısının alınması gözlənilir. Hazırda şirkətlər ilə danışıqlar aparılır və ilin sonuna qədər bütün sənədlərin imzalanması nəzərdə tutulur. Bu pilot layihələrdən əlavə özəl sektorun və xarici investorların cəlb edilməsi ilə yeni güclərin hərraca çıxarılması üçün hazırlıq tədbirləri də görülür”.
Beynəlxalq Ekoenergetika Akademiyasının prezidenti Fəqan Əliyevin fikrincə, bu sahədə Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyi yaradılsa, bu sahəyə böyük maliyyə ayrılsa da, Agentliyin fəaliyyəti özünü doğrultmayıb:
“Yaxşı olardı ki, dövlət bu işi bilənlərə həvalə edərdi. Mən Beynəlxalq Ekoenergetika Akademiyasının rəhbəri olaraq müqaviləni uddum. Amma məni hüquqi normativ baza yaratmağa qoymadılar. Hüquqi baza olmasa, işləmək mümkün deyil. İndi Energetka Nazirliyi bu işə başlayıb. Amma mütəxəssislər dəvət olunmayıb. Keçmiş nazir, rəhmətlik Natiq Əliyev bu işləri bilirdi, amma Agentliyin rəhbəri Akim Bədəlov onu işləməyə qoymadı. İndiki nazirimiz də savadlı adamdır, amma bura işə bilməyənləri cəlb ediblər. Heyf deyirəm. Çünki xəstə həkimə gedir, evi bənna tikir. Bu işin inkişaf etdirilməsini arzulayıram. Çünki alternativ enerji sahəsi inkişaf edən ölkələrə inkişaf etmiş ölkələr kimi yanaşılır. Kaş ki, biz də buna nail olardıq”.

---