Rövşən İbrahimob: “Orada hərbi təyyarələri qəbul edə bilən hava limanlarının olması vacibdir”
 
Vaxtanq Maisaya: “Bu layihənin hərbi hazırlıqla heç bir əlaqəsi yoxdur, azad iqtisadi zona yaratmaq mövzusu burada daha məntiqli görünür”
 
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Qarabağda 2021-2023-cü illərdə azad edilmiş ərazilərdə 3 beynəlxalq hava limanı tikiləcəyini söylədi. “Hazırda hər şeyin məhv olduğu azad edilmiş ərazilərdə infrastruktur yaratmağın aktiv mərhələsindəyik. Bu ərazilərdə 3 beynəlxalq hava limanı tikiləcək. Bunlardan birincisi Füzulidə bu ilin sonunadək istifadəyə veriləcək. İkincisi Zəngilanda - gələn il, üçüncüsü Laçında - 2023-cü ildə hazır olacaq. Beləliklə, Azərbaycandakı beynəlxalq hava limanlarının ümumi sayı 9-a çatacaq”, - deyə Əliyev Bakıda Avropa Birliyinin rəhbəri Şarl Mişel ilə keçirdiyi birgə mətbuat konfransında bildirdi.
 
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan ümumilikdə bölgədə tranzit və logistika mərkəzinin rolunu artırmaq niyyətindədir. Ümumiyyətlə, Qarabağın bütövlükdə ərazisi kimi kiçik bir bölgədə üç beynəlxalq hava limanının olmasınının səbəbini bir çıxları başa düşmür. Füzuli, Zəngilan və Laçın arasındakı məsafələr o qədər böyükdürmü ki, hər birində bölgələrarası aerodromlar deyil, beynəlxalq səviyyəli müasir hava limanları tikilməlidir? Üstəlik, Xankəndinin yaxınlığında, Xocalıda (Qarabağın rus sülhməramlılarının məsuliyyətində olan hissəsində) hazır bir hava limanı var. Belə çıxır ki, Azərbaycan bu üç hava limanını yaxınlıqda inşa edərsə, Xocalı hava limanından istifadə edə biləcəyini gözləmir? Yoxsa onların yaradılmasının başqa məqsədləri var? Məsələn, potensial hərbi istifadəyə ehtiyac yaranarsa...
 
AYNA-nın suallarını tanınmış ekspertlər cavablandırıblar.
 
Azərbaycanlı politoloq, Cənubi Koreyanın Hankuk Xarici Araşdırmalar Universitetinin professoru Rövşən İbrahimov:

“Üç beynəlxalq hava limanının tikilməsi məsələsi qısa və orta müddətdə iqtisadi kontekstə sığmır, əksinə daha çox geosiyasi əhəmiyyətə malikdir. Hər şeydən əvvəl bu, azad edilmiş bölgələrin getdikcə beynəlmiləlləşməsi deməkdir. Yəni oraya xarici şirkətlərin cəlb edilməsi başlayacaq və turizmin inkişafı tamamilə mümkündür. Bu, sahələrimizin daha çox tanınmasına və beynəlxalq aləmdə tanınmasına imkan verəcək. Turizm olan yerdə təhlükəsizlik və zəmanət də var.
 
Heç kimə sirr deyil ki, Kəlbəcərlə nəqliyyat əlaqəsi indi çox çətindir. Çünki yollar dağ silsilələrindən keçir və üstəlik hələ də Azərbaycan tərəfindən tam nəzarətdə deyil. Təhlükəsizlik nöqteyi-nəzərindən belə ərazilərə alternativ giriş yollarının olması şübhəsizdir. Hər hansı bir sinif və digər hava nəqliyyatı növləri, o cümlədən hərbi təyyarələri qəbul edə bilən hava limanları olması vacibdir.
 
Bundan əlavə, bu hava limanlarının tikintisi bu ərazilərdə infrastrukturun daha sürətli inkişafına, yaşayış məntəqələrinin dirçəlməsinə və hətta onların genişlənməsinə kömək edəcək. Məsələn, indi dağıdılmış Ağdam yenidən tikilir və 100 min nəfərlik əhali üçün nəzərdə tutulub - Qarabağ müharibəsi başlamazdan əvvəl bu qədər insan Ağdamda yaşamırdı.
 
Düşünürəm ki, Azərbaycanın qərb bölgələrində də intensiv məskunlaşmalarını təmin etmək üçün eyni siyasət həyata keçiriləcək. Yəni hava limanları yalnız beynəlxalq uçuşlar üçün deyil, daxili ehtiyaclar üçün də istifadə ediləcək. Ölkəmiz kiçikdir və uçuşlar bir saatdan az vaxt alacaq. Və doğma şəhər və kəndlərinə dönəcək, ancaq həyatlarının son 30 ilini keçirdikləri yerlərlə əlaqə saxlamaq istəyən vətəndaşlar üçün çox rahat olacaq.
 
Bu, həm də Bakıdan azad edilmiş bölgələrə daha intensiv yük daşınmasına xidmət edəcək. Hər şey bu hava limanlarının nə qədər intensiv istifadə olunacağına bağlıdır”.
 
Gürcüstanlı siyasi və hərbi elmlər doktoru, professor Vaxtanq Maisaya:

“Bəli, Azərbaycan Prezidentinin təqdim etdiyi model çox maraqlıdır. Düşünürəm ki, Qarabağın azad edilmiş bölgələrində bir anda üç hava limanının inşası layihəsi həmin yerlərdə azad iqtisadi zonaların (AİZ) açılması planları ilə bağlıdır. Bu da öz növbəsində Qarabağ bölgəsinə investisiya axınına səbəb olacaq. Məsələn, Türkiyədə investisiya bumuna məhz İstanbul, Trabzon hava limanları ilə əlaqəli sərbəst iqtisadi zonaların yaradılması və inkişafı səbəb oldu. Yəni mənim fikrimcə, bu səylər Qarabağın Bakının nəzarəti altına qaytarılan hissəsinin iqtisadi inkişafına yönəldilib.
 
Düşünürəm ki, bu layihənin hərbi hazırlıqla heç bir əlaqəsi yoxdur. Gələcəkdə, lazım gələrsə, Dağlıq Qarabağdakı bəzi hadisələrə təsir göstərmək üçün Azərbaycan artıq inkişaf etmiş hərbi infrastruktura malikdir. Xeyr, azad iqtisadi zona yaratmaq mövzusu burada daha məntiqli görünür. Üstəlik, Azərbaycan bölgənin təkcə enerji deyil, həm də logistik və nəqliyyat mərkəzi olmağa çalışır. İlham Əliyevin axtardığı budur.
 
Düşünürəm ki, belədir. Və düşünürəm ki, səhv etmirəm. 80-ci illərin əvvəllərində bu cür addımlarla iqtisadi bir möcüzə yaratmağı bacaran və sonradan dünyanın ən inkişaf etmiş iyirmisinə daxil olan Türkiyə nümunəsi nəzərə alınacaq. Yeri gəlmişkən, Gürcüstan da bu yolu tutdu. Xüsusilə Tbilisi hava limanı bir AİZ statusuna malikdir. Bu da Türkiyə nümunəsindən götürülüb”.

---