“İran “3+3” formatında ən problemli halqadır” – PERENCİYEV
Rusiyalı ekspert: “Mümkün İran-Azərbaycan savaşı təkcə Rusiyanın deyil, Çinin də maraqlarına ciddi zərbədir”
İran generallarının Azərbaycan ərazisində təkfirçi terrorçuların olduğunu, habelə "sionist rejim"in hərbi bazalarının olduğunu bəyan etmələrinə baxmayaraq, Tehranın davranışının əsl səbəbləri başqa məsələlərdə, yəni Zəngəzur dəhlizindədir. AYNA mövzuya dair rusiyalı hərbi-siyasi ekspert Aleksandr Perenciyevlə həmsöhbət olub.
- Hamı İranla Azərbaycan arasındakı münasibətlərin kəskinləşməsindən danışır. İran ilk növbədə Zəngəzur dəhlizindən narahatdır. Rəsmi Bakının və Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbərinin açıqlamasında bu dəhlizin İranın Ermənistana gedən yolunu bağlayacağına dair heç bir işarə yoxdur. İranın qorxuları nə dərəcədə əsaslıdır?
- Rəsmi Tehranın Azərbaycanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünün bərpası, sonradan rəsmi Bakının azad edilmiş ərazidə nəqliyyat və digər iqtisadi axınlar üzərində nəzarəti qurması ilə bağlı vəziyyətə mənfi münasibəti açıq şəkildə göstərir ki, İran müharibədən əvvəlki iqtisadi əlaqələr sistemindən əsas faydalananlaran biri olub. Bu sistem Dağlıq Qarabağda və ətrafındakı 7 bölgədə, əsasən "kölgə" iqtisadi əlaqələrin olması ilə mövcud idi. Nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması ilə bağlı Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan arasında 2021-ci ilin yanvarında imzalanmış üçtərəfli müqavilələr, əslində İrandakı və Ermənistandakı bütün "kölgə biznesinin" iqtisadi maraqlarına təsir etdi.
Düşünürəm ki, yaranan münaqişəli münasibətlər danışıqlar zamanı həll oluna bilər və edilməlidir - təbii ki, "ağ" iqtisadiyyat sahəsində. Təəssüf ki, nəinki danışıqlar platforması hələ formalaşmayıb, hətta onun yaradılması haqqında da heç bir söhbət yoxdur.
Nədənsə, ictimai rəy daha çox İran-Azərbaycan müharibəsinin qaçılmazlığına meyllidir. Əminəm ki, Bakı ilə Tehran arasında münasibətlərin bu qədər ciddi şəkildə gərginləşməsinə baxmayaraq, belə olmayacaq. Şəxsən məndə bu gərginliyin İranda güclü siyasi lobbisi olan erməni revanşistlərin gizli sifarişinin yerinə yetirilməsi ilə bağlı şübhə var. Əminəm ki, bu sifariş yerinə yetirilməyəcək!
- Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri açıqlamasında “3+3” formatının bölgənin inkişafı üçün ən məqbul olduğunu açıq şəkildə bildirdi. İran niyə bu formatdan razı deyil?
- "3+3" formatı əslində İranın bölgədəki mövqeyinin "özəlliyini" ortadan qaldırır. Eyni zamanda, bu format ilk növbədə siyasi və iqtisadi sahədə yeni "oyun qaydaları" qurur. Bundan əlavə, 8 avqust 2016-cı il tarixində Bakıda keçirilən üçtərəfli görüşdə başladılan "Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizi" Rusiya-Azərbaycan-İran makroregional layihəsinin formalaşması və inkişafı dəqiq şəkildə Cənubi Qafqazda nəqliyyat əlaqələrinin inkişafını nəzərdə tutur.
Ancaq müasir mənzərə belə görünür ki, bu layihə həm dövlət, həm də millətlərarası (makroregional) strukturlar tərəfindən şəffaf addımlar və nəzarəti təmin etdiyi üçün kiminsə “boğazına basdı”. İran "3+3" formatında ən qapalı rejimə malik bir dövlətdir. Bu səbəbdən rəsmi Tehran bu formatda ən problemli halqa oldu. Əminəm ki, Rusiya artıq təkcə Azərbaycan-İran münaqişəsinin qarşısını almaq üçün deyil, “3+3” formatını və Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizi layihəsini daha da inkişaf etdirmək üçün intensiv diplomatik işlər görür.
- İranın bu cür cəsarətli davranışı ona səbəb olarmı ki, Moskva Tehranı sabitliyi pozmaqda ittiham etsin?
- Rəsmi Moskvadan sərt reaksiya olmayacaq, yumşaq reaksiya olacaq. Daha doğrusu, artıq başlayıb və prosesdədir. Hesab edirəm ki, indi yalnız münaqişələrin qarşısını almaq üçün deyil, həm də birgə layihələri daha da həyata keçirmək üçün Rusiya, Azərbaycan və İran arasında üçtərəfli dialoqun qurulması zəruridir. Azərbaycan əleyhinə təcavüzkar ritorikanın rəsmi Tehran nümayəndələrinin dilindən uzaqlaşmasına məhz bu amil kömək edəcək.
İnanıram ki, Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizi layihəsini və qlobal “Bir Kəmər- Bir Yol” layihəsi çərçivəsində Cənubi Qafqazda nəqliyyat kommunikasiyalarının inkişafını da nəzərdən keçirən Çin bu mövzuda öz sözünü deyəcək. Hər halda, mümkün İran-Azərbaycan müharibəsi Qərbin dəyirmanı üçün su və təkcə Rusiyanın deyil, onun qüdrətli iqtisadi müttəfiqi Çinin iqtisadi maraqlarına da ciddi zərbədir.
Tarix: 17-10-2021, 09:06
-
Dünən, 10:43
"Veysəloğlu" şirkəti ilə bağlı qərar çıxarıldı
-
Dünən, 10:40
Sabunçuda nə qanun var... nə qayda... - NƏ ETMƏLİ?
-
Dünən, 10:38
“Gürcü arzusu” və “rus qanunu” vətəndaş cəmiyyətinə qarşı Diana Petriaşvili, “Mediaşəbəkə”
-
17-05-2024, 15:34
“Veysəloğlu”nun “Araz” marketləri müştəriləri belə aldadır – Video
-
17-05-2024, 13:55
“BİZİ XAOS GÖZLƏYİR” - “Putin mənimlə şəxsi söhbətində dedi ki...”
-
17-05-2024, 13:15
Əhmədlidə parkda ağacları kəsib yerində obyekt tikirlər - FAKT
-
17-05-2024, 13:10
Parlament seçkiləri: hakimiyyət tələsir?
-
17-05-2024, 13:08
Deputatın qudası məhkəmə önündə
-
15-05-2024, 18:19
İlham Məmmədov medianın onun haqqında yazdığı hər bir tənqidi pula çevirir... - “Sizə görə adım niyə hallanmalıdır ki?”
-
15-05-2024, 18:13
Aydın Talıbov niyə deputat olmaq istəyir? – Qorxunun siyasətə atdığı biznesmen
-
15-05-2024, 18:13
Arxitektura Komitəsində “təmizləmə“ - Sədr Ramin Abdullayevdən qurtulur?
-
15-05-2024, 17:59
Saleh Məmmədovun biznes imperiyası - SİYAHI
-
15-05-2024, 17:52
Baş redaktor “Azercell”in hörmətsizliyindən yazdı
-
15-05-2024, 17:47
“Estetik cərrahların fəaliyyəti araşdırılır və düz edirlər, çünki...”
-
15-05-2024, 17:45
TƏBİB Rza Zərrabın qohumlarının şirkətindən 85 min manata “Hyundai” alır - BAZAR OLSUN...
-
15-05-2024, 17:27
“Direktoram, mənə ad, mükafat vermək istəmirlər” - Elman Rəfiyev
-
9-05-2024, 18:28
Onkoloji xəstələr dövlət hesabına olmalı müalicəyə niyə PUL ÖDƏYİRLƏR?
-
9-05-2024, 18:20
"Tarqovı" Umar Farooqa necə hücum edilib? - Cibində 2 min dollar olub...
-
9-05-2024, 18:05
Deputat oğlunun Londondakı şirkətindən yeni xəbər -Aktivlərini artırıb
-
9-05-2024, 18:05
Tamara Nurəliyeva Zaqatala xəstəxanasında 250 min manatı kimə və nə üçün yığır? - İTTİHAM
-
9-05-2024, 18:05
Abşeron-Xızı Regional Təhsil İdarəsiindən daha bir qaranlıq tender müqaviləsi...
-
9-05-2024, 18:03
İrəvandakı etiraz aksiyalarından YENİ GÖRÜNTÜLƏR - FOTO
-
9-05-2024, 17:39
Əmrullayev dərsliklərin nəşrini görün, KİMƏ HƏVALƏ EDİR? - İLGİNC FAKT
-
9-05-2024, 17:32
Sifarişi it-bata düşüb... pulunu da vermirlər... - "Nə edə bilərəm... hara şikayət edim..."
-
8-05-2024, 22:54
Qonşuda "yanğın" var: nə “Gürcü arzusu” geri çəkilir, nə də gürcülər - İNCƏLƏMƏ
-
8-05-2024, 22:46
“Azercell”dən abunəçilərinə ŞOK ZƏRBƏ - BAHALAŞMA qərarı verildi...
-
8-05-2024, 22:07
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin rəhbərliyində "soyuq" savaş - Fəda Abbasov Sərvan Cəfərovla Elçin Zeynalova qarşı
-
8-05-2024, 21:51
Göyçay peşə liseyində nə baş verir? – rüşvətxor qrupun direktorluq iddiası hansı məqsədlərə xidmət edir!
-
7-05-2024, 21:15
Həyəcan təbili çalındı: - Dollara tələb 2 faizdən çox artarsa...
-
7-05-2024, 09:21
Gəncə- Daşkəsən Regional Təhsil İdarəsində ŞOK...Regionaldan bitməyən şikayətlər...