Azərbaycan məmurların varlanıb oliqarxa çevrilməsi prosesi təxminən 2000-ci illərin əvvəllərinə təsadüf edir.
 
Belə ki, əksər oliqarx məmurların nəzarət etdiyi biznes imperiyasına aid olan şirkətlər həmin illərdə qeydiyyatdan keçib. Digər bir maraqlı məqam isə həmin böyük biznes imperiyasına daxil olan şirkətlərin nizamnamə kapitalının çox cüzi məbləğlərin olmasıdır. Məsələn, sabiq Vergilər naziri Fazil Məmmədovun “Ata Holding”inin, sabiq Nəqliyyat naziri Ziya Məmmədovun “Garant Holding”inin nizamnamə kapitalı 9 manat olub. Nəzərə alsaq ki, sözügedən şirkətlərin illik dövriyyələri milyardlarla manat həcmində olub, göstərilən rəqəmlər yalnız korrupsiya əməllərindən başqa bir şey deyil. “Gilan Holding” də məmur nəzarətində olan böyük biznes imperiyalarından biridir.
 
Qeyd edək ki, bu holdinqə Fövqəladə Hallar naziri Kəmaləddin Heydərovun nəzarət etdiyi deyilir. Şirkətlərdən əlavə məmurların bir çoxu maliyyə maxinasiyaları ilə də dövlət vəsaitlərini mənimsəyib və özünə milyardlarla ölçüləcək varidat toplayıb.
 
Bu məsələ ölkədə korrupsiada ittiham olunan icra başçılarına qarşı aparılan əməliyyatlar zamanı bir daha öz təsdiqini tapdı. Bundan əlavə, zamanında böyük bazarlara sahib olan məmurlar da var idi ki, bunların da bir qismi “MTN işi”ndə üzə çıxarılmışdı. “MTN işi”nin istintaq materialının ictimaiyyətə təqdim olunan hissəsində göstərilirdi ki, əhali arasında “Vosmoy bazarı” adlanan “8-ci kilometr bazarı” MTN generalı Akif Çovdarovun ailəsinə məxsus olub.
 
Qeyd edək ki, sonradan məhkəmə qərarı ilə bu bazar Akif Çovdarovdan alınaraq dövlətin balansına verildi. Digər məsələlərlə bağlı da cəmiyyətdə ciddi narazılıqlar mövcuddur. Banklara, ticarət mərkəzlərinə, restoranlara nəzarət edən, o cümlədən ölkənin əksər yerində daşınmaz əmlaka sahib olan məmurların bu varidata, imkanlara necə sahib olması daim sual doğurur. Nəzərə alsaq ki, məmurların vəzifə maaşları aşağı-yuxarı bəllidir və həmin gəlirlə bu qədər varidat yığmaq qeyri-mümkündür. Bir müddət əvvəl oğlunun İspaniyada 2 milyon manat dəyərindəki saatı oğurlatması ilə gündəmə gələn SOCAR prezidenti Rövnəq Abdullayev, dəyəri milyardlarla ölçülən şirkətləri, mülkləri ilə daim müzakirə predmeti olan AZAL “şef”i Cahangir Əsgərov bu qədər varidatı vəzifə maaşları ilə necə əldə edib? Bu cür suallar kifayət qədərdir. Çünki uzun illər vəzifə tutan məmurlardan demək olar ki, maaşla dolananı yoxdur.
 
Bir çoxunun özlərinin adına olmasa da, yaxın ətrafının, qohumlarının adına olan milyonluq sərvətlər mövcuddur. Hətta Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası (MBNP) yeni yaradılan zamanı quruma rəhbər gətirilən Rüfət Aslanlının sonra bahalı saat və avtomobil kolleksiyası ortaya çıxdı. Nəzərə alsaq ki, hələ o zaman Rüfət Aslanlı 2-3 illik məmur statusu daşıyırdı, onun qısa zamanda bu qədər varidat yığması bu məsələdə qaranlıq məqamların olduğunu göstərir. Son günlər isə gündəmdə olan AMEA prezidenti, akademik Ramiz Mehdiyev və prezidentin keçmiş köməkçisi Əli Həsənovun sahib olduğu milyonluq mülklər müzakirə predmetinə çevrilib.
 
Maraqlıdır, bəs məmurlar bu iqtisadi imperiyanı necə qurublar? Milyardlıq varidatı necə əldə ediblər? Maliyyə məsələləri üzrə ekspert, hüquqşünas Əkrəm Həsənov Cebhe.info-ya açıqlamasında deyib ki, məmurlar bu varidatı bir neçə yolla əldə ediblər: “İlk növbədə bunu rüşvət almaqla edirlər. Hər sahədə bilirik ki, özlərinin korrupsiya sistemi var. Nəyəsə icazə verirlər, bəzən qanunsuz əməllər, bəzər də qanuni işlər üçün rüşvət alırlar. Bu, birbaşa korrupsiyadır. İkinci istiqamət isə qeyri-sağlam rəqabət aparan biznes qurmaqdır. Yəni hər hansı bir biznes sahəsini inhisarlarına alırlar. Bunun üçün də təbii ki, dövlət vəzifəsi tutmalarından sui-istifadə edirlər. Yəni birinci halda rüşvətdirsə, ikinci halda özlərinin birbaşa biznesdə iştirakıdır. Həmin biznesə də heç kimi buraxmır və ya orada olanları da əzib çıxarırlar. Məmurlar əsas bu iki yolla oliqarxa çevrilir. Əslində birinci səbəb, birbaşa rüşvət almaq məsələsi yavaş-yavaş aradan çıxır. Çünki bu üsula daha çox köhnə məmurlar maraq göstərirdi. Təbii ki, onlar da özləri üçün biznes şəbəkəsi qurublar. İndiki məmurlar isə elə birbaşa biznes qurur və onun vasitəsilə pul qazanır. Heç kimə sirr deyil ki, Azərbaycanda iri bizneslərin, obyektlərin çoxu dolayısı ilə hansısa oliqarx məmura məxsusdur. Kimin adına rəsmiləşdirilməsindən asılı olmayaraq, biznesə məmur özü nəzarət edir. Daha bilikli, savadlı məmurlar isə xaricdə də özlərinə biznes qurublar. Təbii ki, bu cür məmurların sayı azdır. Prinsipcə xaricə pul çıxaranlar çoxdur, əksəriyyəti xaricdə obyekt, mülk alır. Amma o biznes deyil, sadəcə pulunu xaricdə əmlaka yatırır. Məmurların varlanma səbəblərindən biri də dövlət vəsaitlərinin talanmasıdır. Yəni heç kimdən rüşvət almır, biznes qurmur, sadəcə sərəncamında olan dövlət vəsaitini talayır. Bunun ən sadə misalını hər gün şəhərdə görürük. Məsələn, bir yolu bir neçə dəfə söküb təmir edirlər. Aydındır ki, orada dövlətin pulunu yeyib dağıdırlar”

---