Atı yiyəsinə baxıb nallayırlar.
 
Atalar məsəli
 
Hər dəfə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı alan şəxsin adı bəlli olduqdan sonra Azərbaycanda mənasız, həm də həyasız bir müzakirə açılır. Mənasız, həm də həyasız müzakirə əsasən bu kimi axmaq sualların ətrafında aparılır: Bizim yazıçılar niyə Biləcəridən o tərəfə keçə bilmirlər? Bizim yazıçılar niyə xaricdə tanına bilmirlər? Bizim yazıçılar nə vaxt Nobel mükafatı alacaqlar?
 
Ayrı-ayrı vaxtlarda, ayrı-ayrı yazılarda azərbaycanlıların heç bir itki vermədən, heç bir fədakarlıq etmədən, heç bir əziyyət çəkmək istəmədən bütün ali adlara, bütün ali məqamlara, bütün ali hisslərə iddia etməkləri haqqında dəfələrlə söhbət açmışıq. Həqiqətən də çox maraqlı fenomendir. Bu maraqlı fenomenin haralardan qaynaqlandığını, mənbəyini haralardan götürdüyünü müxtəlif sahələrə aid çox ciddi mütəxəssislər araşdırmalıdır. Bu maraqlı fenomeni araşdırmaq qətiyyən bir nəfərin, iki nəfərin işi deyil.
 
Ölkədə müəlliflərə qonorar verən bir dənə də olsun müstəqil, yarımüstəqil ədəbiyyat jurnalı yoxdur. Ölkədə bir dənə də olsun müstəqil ədəbiyyat müsabiqəsi keçirilmir. Nəşriyyatlar müəlliflərə qonorar ödəmir, ödəyə bilmir. Bölgələrə, rayonlara kitablar gedib çatmır. Nəşriyyat işi, nəşriyyat-müəllif-alıcı münasibətləri, ümumiyyətlə, kitab sənayesi bərbad, ağlamalı vəziyyətdədir. Dövlətin ədəbiyyata, yazıçılara səmimi, təmənnasız köməyi yox dərəcəsindədir. Ədəbiyyatın ölkə daxilində, ölkə xaricində təbliği istiqamətində heç bir səmərəli iş aparılmır.
 
Amma azərbaycanlıların ürəyindən, könlündən, qəlbindən ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı almaq keçir.
 
Hər cür zir-zibilə, hər cür mənasız işlərə pul tapıb, beş manat, on manat verib kitab almağa canı çıxan, beş manat, on manat verib kitab almamaq üçün min cür bəhanə uyduran adamlar istəyirlər ki, Azərbaycan yazıçıları da dünyada tanınsın, ədəbiyyat üzrə sanballı mükafatlar alsınlar. Arzuya bax sevgilim… Heç bir itki vermədən, heç bir fədakarlıq etmədən bütün ali adlara, bütün ali hisslərə, bütün ali məqamlara iddia etməyin adı həyasızlıq deyilsə, bəs görəsən nədir? Şəxsən mən bu sərhədsiz, intahasız həyasızlığa mat qalmışam. Hər şeyin, həmçinin insan həyasızlığının da bir sərhədi olmalıdır.
 
Ən dəhşətlisi bilirsiniz nədir? Bu problemlər haqqında yazanda bir dəstə adamın yazıya cavabı, münasibəti hazırdır: Əlindən tutan var, get romanını yaz də…
 
Əldən tutmağın buynuzu olur? Bunlar deyirlər ki, biz kitab almayaq, kitab oxumayaq, siz də kitabla, ədəbiyyatla bağlı problemləri dilə gətirib zəhləmizi tökməyin, kefimizə soğan doğramayın, amma həm də ədəbiyyatımız dünyada tanınsın, yazıçılarımız ədəbiyyat üzrə sanballı mükafatlar alsınlar. Yəni, el dilində desək, bütövə dəymə, yarıya toxunma, doğra, doyunca ye! Bu necə olur, necə baş verir? Bunun çəmini, yolun-yolağasını bilən varsa, paxıllıq eləməsn, desin, biz də bilək.
 
“Əlindən tutan var, get romanını yaz də…” deyən adamlar allah qoymasa guya cəmiyyətin hələ azdan-çoxdan savadlı, azdan-çoxdan siyasiləşmiş təbəqəsinə aiddir. İndi görün yerdə qalanlar nə gündədirlər. Yerdə qalanların vəziyyətini adam heç təsəvvür belə etmək istəmir.
 
Seymur Baycan
 
Azlogos.eu

---